શુક્રવારે આવેલી ફિલ્મ "હિન્દી મીડીયમ" ની ઘણી પ્રશંસાઓ સાંભળવા મળી રહી છે. ફિલ્મનો અભિનય અસામાન્ય છે અને વિષય હાલ ના સમયના સ્કુલ એડમિશનને લખતો છે.
"ઇસ દેશ મેં અંગ્રેઝી ઝબાન નહિ, ક્લાસ હૈ" આ ડાયલૉગ શુક્રવારે આવેલી ફિલ્મ "હિન્દી મીડીયમ" નો છે.
ઘણા બધા પ્રાદેશિક ભાષા (ગુજરાતી, હિન્દી, મરાઠી, વગેરે) સાથે ભણેલા માતા-પિતા કે જેઓ તેમના સંતાનો માટે શહેરની સારી એવી ઇંગલિશ મિડિયમ સ્કૂલમાં એડ્મિશન કરાવવા માટે દોડ્યા કરે છે. અને સ્વાભાવિક રીતે સંતાન નું ભવિષ્ય તેમના કરતા વધારે ઉજ્જવળ બનાવવા માંગે છે આવા ઉજ્જવળ ભવિષ્ય માટે શિક્ષણ જ એક માત્ર રસ્તો છે.
માતા-પિતા બાળકના સારા ભવિષ્ય માટે તેના શિક્ષણ માટે તેમની ક્ષમતા કરતા કંઇક વધારે કરી છૂટવા પણ તૈયાર હોય છે. આથી જ સરકારી અને અર્ધ સરકારી શાળાઓના શિક્ષણ પર ભરોસો ન કરી પ્રાઇવેટ, મોંઘીદાટ અને વૈભવી શાળાઓમાં એડમિશન કરાવે છે. હવે આવી શાળાઓમાં એડમિશન બે ભાગોમાં વેહ્ચાય છે એક તો ગુજરાતી મીડીયમ અને બીજું અંગ્રેજી મીડીયમ. અંગ્રેજી ભાષાનું કોર્પોરેટ જગતમાં અને મોટા ક્ષેત્રોમાં મહત્વ જોઈને કોઈ પણ માતા-પિતા શા માટે ગુજરાતી ભાષા શીખવે.
આ જ વાત ને લીધે લોકો મા અંગ્રેજી પ્રત્યે લગાવ વધી ગયો છે અને દરેક માતા-પિતાની મહેચ્છા જ થઇ ગઈ છે કે તેમનું બાળક અંગ્રેજી માધ્યમમાં જ એડમિશન લે, અને આ જ વાત નો ફાયદો અંગ્રેજી શાળાઓના ટ્રસ્ટી અને સંચાલકો ઉઠાવે છ.
બાળકને ભણવાની ઉંમર કરતા થોડો વેહલા જ નર્સરી માં મૂકી દેવામાં આવે છે જ્યાં થી બાળક પાલતુ પોપટ થઈને બહાર આવે છે. અત્યારના બાળકોને ખાતા-પીતા, ટોયલેટ જતા શીખવાડતા પેહલા જ " એ ફોર અપ્પ્લે" શીખવાડવામાં આવે છે. બાળકની ટ્રેનિંગ તો નર્સરી સ્કુલમાં થઇ જાય પણ માતા-પિતાનું શું? જેમને અંગ્રેજીના એજ્યુકેશન અને એડ્યુકેશન માં જ ગોથા ખાઈ જવાતા હોય.
હવે આવા માતા-પિતા માટે જુદા-જુદા ટ્રેનિંગ સેન્ટર ખુલી ગયા છે. જ્યાં બાળકથી વધારે તો માતા-પિતા ને મેહનત કરવી પડે છે પણ લાચાર વાલીઓ કરે પણ શુ? આખરે બાળકના ભવિષ્યનો સવાલ છે. હવે ગુજરાતી ભણેલા વાલીઓને ક્યાં અંગ્રેજીની ચપળ-ચપળ ખબર પડે. આ ટ્રેનિંગ સેંટર વાળા પણ 10 દિવસની અંદર એવું તો શું કરાવી દેવાના કે માતા-પિતા ના અત્યાર સુધી ના હાવભાવ, બોલચાલ બદલાઈ જશે અને તે ઈન્ટરવ્યૂમાં પાસ થઇ જશે અને સંતાનનું એડમિશન કરાવી લેવાના.
"હિન્દી મીડીયમ" માં હિન્દી અને અંગ્રેજી ભાષામાં વેચાયેલી શિક્ષણ વ્યવસ્થા નો મુદ્દો જકડી લેવામાં આવ્યો છે. સામાન્ય રીતે દરેક દેશઓમાં વર્ગ (ક્લાસ)ને 2 સ્તરે વહેંચવામાં આવે છે સામાજિક રીતે અને આર્થિક રીતે. પરંતુ આપણા દેશમાં એક વધુ અલગ સ્તર વિકસાવી લીધું છે. એક છે અંગ્રેજી બોલવા વાળો શિક્ષિત અને હોશિયાર તો બીજો છે પ્રાદેશિક ભાષા (ગુજરાતી, હિન્દી, વગેરે) બોલતો એટલે કે નીચલી કે માધ્યમ કક્ષાનો વર્ગ પછી ભલે ને તેમની આર્થિક ક્ષમતા કેટલી છે તે જોવામાં આવતું નથી.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
હવે અહીંયા જ આ વાતની અટકાયત કરતા આપણે ફિલ્મ "હિન્દી મીડીયમ" ની વાત શરૂ કરીએ. તો ફિલ્મ માં રાજ(ઈરફાન ખાન) ની શહેરમાં કપડાનો મોટો શો-રૂમ હોય છે જ્યાં દેશના દરેક નાના-મોટા ફેશન ડ્રેસ ડિઝાઈનરની સેમ ટુ સેમ ડ્રેસ મળી જાય છે. રાજ પૌસેટકે સુખી માણસ છે જે તેની પત્ની મીતા (સબાં કમર) અને પિયા સાથે શાંતિની જિંદગી જીવે છે. રાજ ની જિંદગી માં આભ તો ત્યારે તૂટે છે જયારે પિયા નું એડમિશન દિલ્હી ની ટોપ-5 સ્કૂલમાંથી કોઈ એક સ્કૂલમાં કરાવવાનું હોય છે જે મીતાનું સપનું હોય છે. આ સપનાને પૂરું કરવા રાજ અને મીતા ઘર બદલવાથી લઈને પોતાની રહેણીકરણી પણ બદલવા તૈયાર થઇ જાય છે.
સ્કૂલના એડમિશનની લાઈનમા ઉભા રહેતા પેહેલા તેઓ તેમનું ચંદનીચોકનું મકાન છોડી વસંત વિહાર જેવા વૈભવી વિસ્તારમાં રહેવા જાય છે. એડમિશન થશે નહિ તેવી ભીતિ થતા મીતાનું દિલ તૂટી જાય છે અને રાજ પર એડમિશનનું ઘણું પ્રેશર આવી જાય છે.
આખરે રાજ પિયાના એડમિશન માટે RTE નો સહારો લે છે અને એક મહિના માટે તેઓ ગરીબ બનીને ગરીબ વસ્તીમાં રહેવા જાય છે. અહીંયા તેમની મુલાકાત શ્યામ પ્રકાશ (દિપક ડોબરિયાલ) સાથે થાય છે જે પેઢીઓથી ગરીબ હોય છે અને ગરબી સામે ટકી રહેવાની તેમની જબરદસ્ત આવડત હોય છે.
વધારે રસપૂર્વક જાણવા માટે આ ફિલ્મ જોવી જ પડશે અને દરેક માતા-પિતા એ તો આ ફિલ્મ જોવી જ જોઈએ. માતા-પિતા તેમના બાળકોને અંગ્રેજી માધ્યમમાં ભણાવવવા કેટલી જફામારી કરે છે તેની પ્રતીતિ કરાવતી આ ફિલ્મના નાયક ઈરફાન ખાન છે જેમના અભિનય પર શંકાને કોઈ સ્થાન નથી. સબાં કમરે પણ માતાની ભૂમિકા ઘણી સારી નિભાવી છે એની દિપક ડોબરિયાલનો અભિનય પણ લાજવાબ કહી શકાય એવો છે. ફિલ્મમાં વધારે પડતું જબરદસ્ત સંગીત નથી પણ ફિલ્મમાં કઈ ઓછું પણ જોવા મળતું નથી. ટૂંક માં "હિન્દી મીડીયમ" એક સારી અને જોવાલાયક ફિલ્મ છે જેના માટે તમારો કિંમતી સમય તમે આપી શકો છો.